Ιούλιος 1727

Αναχωρήσαμε στις 3 Ιουλίου και πάλι για τη Λάρνακα και τις Αλυκές. Όχι μακριά από το λιμάνι, σε απόσταση τεσσάρων ωρών οδοιπορίας, υπάρχει η μονή του Τιμίου Σταυρού, πάνω σε ένα ψηλό βουνό. Αποφασίσαμε να καταβάλουμε μια προσπάθεια για να το επισκεφθούμε για προσκύνημα, αλλά ο σύντροφός μου δεν θέλησε να με ακολουθήσει. Πήγα μόνος μου, προσκύνησα και έμεινα εκεί τρεις ημέρες. Επισκέφθηκα επίσης μαζί με τον ηγούμενο τα μετόχια της μονής.

Γνωρίζουμε για αυτή τα ακόλουθα: Μια μέρα η αγία αυτοκράτειρα Ελένη βρήκε τον Ζωοποιό Σταυρό στην Ιερουσαλήμ και ξεκίνησε για να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Καθ’ οδόν αποβιβάστηκε στην Κύπρο, ανέβηκε στο βουνό αυτό, το οποίο είδε από μακριά, από τη θάλασσα, για να δει τη θέα, βρήκε την τοποθεσία ελκυστική και ίδρυσε τον ναό της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και μικρή μονή, ανάλογη προς τον στενό χώρο στην κορυφή του βουνού.

Σχεδίασμα της Μονής Σταυροβουνίου από τον Βασίλειο Μπάρσκυ
Σταυρός με τεμάχιο τιμίου Ξύλου (© Ιερά Μονή Σταυροβουνίου)

Η μονή έχει λίγα οικήματα∙ μόνο ο ναός είναι μεγάλος σε πλάτος και μήκος, αλλά χαμηλός, αν και ωραίος. Έχει δύο μικρούς τρούλλους υποβασταζόμενους από έξι στύλους. Νωρίτερα είχε τρία βήματα, αλλά τώρα μόνο το μεσαίο χρησιμοποιείται για τη θεία Λειτουργία. Έχει τέσσερα-πέντε κελλιά προσκολλημένα στον ναό.

Η τοποθεσία είναι πολύ ωραία και ευχάριστη, απομονωμένη και δροσερή, διότι, λόγω του μεγάλου ύψους, φυσά πάντοτε άνεμος εκεί, ακόμη και όταν δεν υπάρχει άνεμος πιο κάτω.

Μόνο δύο μοναχοί διαμένουν εκεί συνεχώς, για να ψάλλουν∙ όλοι οι άλλοι διαμένουν στα μετόχια της μονής, στους πρόποδες του όρους, αφού δεν μπορούν να βρουν τίποτα στην κορυφή του βουνού, εκτός από πέτρες και άγονο έδαφος, αλλά ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει νερό στην κορυφή. Οι μοναχοί πίνουν νερό που μαζεύεται από τη βροχή. Υπάρχει σε μικρή απόσταση, στους πρόποδες του βουνού, μια πηγή, που λέγεται αγίασμα του Τιμίου Σταυρού, αλλά ο δρόμος είναι δύσκολος για τη μεταφορά του νερού στην κορυφή. Επιπλέον το νερό είναι πολύ υγιεινό, ιδιαίτερα για τους ασθενείς.

Στους πρόποδες του βουνού, στη δυτική πλευρά, είναι το πρώτο μετόχιο, που ονομάζεται Αγία Βαρβάρα, το οποίο έχει ένα ναό αφιερωμένο στη μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα. Είναι μεγάλο κτίριο, όπως και η μονή. Εκεί διαμένουν μερικοί μοναχοί και διαφυλάσσονται όλα τα τρόφιμα και ποτά της μονής∙ όταν χρειάζονται κάτι στην κορυφή μεταφέρεται από το μετόχιο στη μονή.

Προσκύνησα στη μονή τον Τίμιο Σταυρό και παρέμεινα εκεί και στα μετόχια τρεις ημέρες.

Σχεδίασμα της Μονής Σταυροβουνίου από τον Βασίλειο Μπάρσκυ
Ιερά Μονή Σταυροβουνίου, αρχές 20ού αι. (© Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών)
Ιερά Μονή Σταυροβουνίου, αρχές 20ού αι. (© Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών)

1735

Πέντε κορυφές φημίζονται στην Κύπρο ως οι πιο ψηλές … Η πέμπτη κορυφή, ονομαζόμενη Σταυροβούνι, δηλαδή το όρος του Σταυρού, έχει στην κορυφή την ωραία μονή του Τιμίου Σταυρού.

σταυροβουνι 1972

video

Το αρχειακό υλικό αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου και προβάλλεται μέσω της πλατφόρμας του Αρχείου του ΡΙΚ "Ψηφιακός Ηρόδοτος"
  • ιερα μονη σταυροβουνιου

  • G. Jeffery, A description of the historic monuments of Cyprus